Dù không còn được đi học, nhưng với mình, ngày khai giảng luôn luôn là một ngày thiêng liêng, nhiều kỷ niệm.
Nhiều người bây giờ nói khai giảng bây giờ là lễ nghi, là hình thức, là mệt mỏi….và thậm chí còn có ý kiến đòi bỏ lễ khai giảng; nhưng đã trải qua cả hai nền giáo dục trong nước và nước ngoài, mình vẫn tự tin mà nhận định rằng ngày khai giảng ở Việt Nam là một nét đẹp đáng tự hào của văn hoá học đường nước ta.
Với những năm học đầu đời, ngày khai giảng là cả một bầu trời ký ức xanh trong của tuổi thơ. Mình vẫn nhớ như in cái nắm tay của Mẹ, cái nắng nhẹ nhàng của mùa thu năm ấy – mùa thu đầu tiên đi học, nhớ mẹ cười thật tươi khi trao tay mình cho cô Thoa ở trường tiểu học Đinh Tiên Hoàng để cô dắt vào trường ngày khai giảng nhưng lại chấm vội nước mắt, quay bước đi thật nhanh không ngoảnh lại, vì chắc sợ mình nhìn thấy Mẹ khóc. Cái cử chỉ ấy là một sự trao gửi mang tính biểu tượng thể hiện sự tin tưởng của phụ huynh khi giao con cho các thầy cô để kiếm con chữ, dựng cuộc đời. Suốt những năm tháng ấy, dù ở miền Bắc hay miền Nam, dù có trăm công ngàn việc, thì cả Bố hay Mẹ mình cũng không bao giờ nói “Bận” như một lý do để con cái đi khai giảng một mình. Dù khác tính cách, nhưng Bố và Mẹ lại rất giống nhau ở câu hỏi “Hôm nay con đi khai giảng có vui không?” – “Hôm nay con đi học có vui không?”, chứ chẳng bao giờ hỏi “Hôm nay con được mấy điểm?”. Ngày đấy chưa có những phương tiện hay dịch vụ đưa đón hiện đại như của Gateway bây giờ, nhưng ngồi đằng sau xe của bố mẹ, ôm thật chặt mỗi buổi được đưa đi đón về, mình hít hà được cả mùi của tuổi thơ trong mồ hôi lưng áo của đấng sinh thành. Ngày khai giảng khi ấy là một ngày hội của cả nhà, mẹ sẽ mua những tờ giấy bọc sách vở màu nâu, hướng dẫn và cùng bọc sách vở mới, như cái cách người ta cùng gói bánh chưng ngày Tết. Bố thì sẽ chở đi đến những hiệu sách to lớn nhất thành phố và biến hình thành người cha hào phóng nhất thế gian, chẳng bao giờ lắc đầu trước mọi yêu cầu của con cái nhưng cũng không vì thế mà quên nguyên tắc một lần “Bố mua cho con cái hộp bút này là đắt tiền đấy nhé, nhưng là cái hộp bút duy nhất của năm học này, nếu con làm mất hoặc làm hỏng nó trước ngày khai giảng năm sau, con sẽ phải tự xoay xở”. Khai giảng ngày xưa thân thương thế đấy.
Những năm sau này khi lớn hơn trong nhận thức, ngày khai giảng với mình là một sự nhắc nhở quan trọng. Tiếng trống trường báo hiệu năm học mới mở ra, mùa hè đã khép lại, và một chặng đường mới của đời học sinh bắt đầu. Ngày khai giảng không chỉ là lời nhắc nhở cho một kỳ nghỉ đã kết thúc, mà còn là lời nhắc về trách nhiệm với đất nước của những công dân tương lai – là thư của Bác Hồ, là thư của chủ tịch nước….là những thứ mà người ta coi là lặp đi lặp lại. Nhưng ngày nào bạn chẳng phải rửa mặt, có những sự lặp đi lặp lại vẫn luôn là cần thiết. Ở nước mình, thật thú vị là Ngày Khai giảng ngay sau Ngày Quốc Khánh. Bạn là ai trong đất nước ngày mai? Bạn sẽ làm gì để cống hiến được nhiều nhất? Thông điệp trong ngày khai giảng nhắc bạn về điều đó. Một trong những điều mà mình cảm thấy lo lắng nhất cho thế hệ trẻ Vietnam bây giờ, đó là Sống hời hợt: rất nhiều người trong số các em cho đến lúc ra khỏi nhà trường, vẫn chưa biết là mình muốn gì, mình cần gì, mình giỏi gì – kém gì và mình muốn mình của tương lai như thế nào?
Bạn có thể nói “Con không biết” với bố mẹ, nhưng bạn không dễ gì nói được điều đó với cuộc đời. Không trả lời được những câu hỏi đó một cách nghiêm túc và có trách nhiệm nhất với chính mình, thì nhẹ nhất là chọn nhầm nghề, và nặng nhất là sống nhầm đời.
Và những năm tháng này đây, ngày khai giảng với mình là dịp để bày tỏ sự kính trọng và biết ơn với các Thày cô giáo, với những anh chị em, những bạn bè đang ngày đêm cống hiến cho sự trồng người. Họ như những chú ong thầm lặng trong cánh đồng đầy hoa của cuộc sống và đất nước. Những người mình theo dõi nhiều nhất trên Facebook, có một số đông đảo là những người làm Thầy giáo làm Cô giáo. Mình say mê dõi theo họ để nhìn thấy gần hơn tương lai của đất nước bởi “thầy cô hạnh phúc, học sinh sẽ hạnh phúc”. Dù cuộc sống có thăng trầm, đất nước còn nhiều thách thức chưa dễ gì giải quyết trong sớm chiều, họ – những con người đáng kính- vẫn đang ngày đêm âm thầm kiến tạo tương lai, lặng lẽ mùa khai giảng này đến mùa khai giảng khác, hết chuyến đò này đến chuyến đò sau.
Hôm nay, một ngày khai giảng mới của đất nước, từ một hòn đảo rất xa, mình đã ngừng lại thật lâu để nhìn ngắm những ánh mắt trong veo của những bạn học sinh lần đầu tới lớp, thấy mình của ngày xưa trong ấy, thấy cả tương lai của mình ở trong ấy. Một lễ khai giảng giản dị, mộc mạc của những người thầy – người cô mà lòng yêu nghề của họ làm cho chúng ta cảm thấy mình thật nhỏ bé.
Mình ước mơ ngày hôm nay trẻ em nào cũng được khai giảng, được bố mẹ đưa tới trường, được học để Hạnh phúc, chứ không cần học để Kiệt xuất. Trẻ con hạnh phúc, đất nước hạnh phúc.
