Mình có thú vui hay mày mò và nghiên cứu hơi sâu sâu tí về tiếng Anh theo cái kiểu tìm hiểu cho vui, cho biết chứ nhiều khi không chỉ để làm việc, nên hay được các bạn sinh viên- giáo viên ngành Anh nhờ cậy mỗi khi gặp ca khó. Hôm nay cũng như vậy.
Sáng bảnh mắt một bạn sinh viên ngành phiên dịch inbox cầu cứu: “Anh ơi dịch giúp em cụm từ “chỉ đạo quyết liệt” sang tiếng Anh với. Em thấy trong bản tin thời sự mà dịch không ra? Em dịch là “direct drastically” có được không anh?”
Mình giải thích với em là như vậy không được. Vì collocations (những nhóm từ hay đi kèm với nhau trong tiếng Anh, theo kiểu đã là girl thì chỉ có beautiful girl chứ không thể có handsome girl) của từ direct (chỉ đạo) tuyệt nhiên không thể có “drastically” (quyết liệt) được. Như thế là dịch khiên cưỡng, và mất tự nhiên, mặc dù direct đúng là chỉ đạo, mà drastically thì đúng là quyết liệt.
Giải thích vài lần bạn ấy có vẻ vẫn chưa hiểu, mình đành chơi chiêu, ngôn ngữ học không giải thích được thì dùng chính trị học.
“Thế này nhé, với bọn Tây, cái bọn mà tạo ra thứ ngôn ngữ đích em đang muốn dịch tới, chỉ đạo là chỉ đạo, direct là direct, cấp trên nói cấp dưới tuyệt dưới tuyệt đối nghe theo, nên họ chỉ cần nói “chỉ đạo” thôi gần như là đã đủ ý rồi. Chỉ là chỉ dẫn, đạo là đường đi, chỉ đạo tức là chỉ dẫn đường đi, người ta đã chỉ 1 lần thì cứ thế mà đi thôi,
Thế nhưng ở mình, cấp trên nói cấp dưới chưa chắc đã nghe, thậm chí không thèm nghe, tệ hơn nữa là còn làm ngược hẳn lại, thế nên người ta phải thêm từ “chỉ đạo quyết liệt” để phân biệt với “chỉ đạo” thông thường. Chỉ đạo là chỉ đường thông thường thôi, còn chỉ đạo quyết liệt tức là đã chỉ mà còn không thèm đi nên phải lôi đi xềnh xệch ấy. Tạm gọi đây là một hiện tượng ngôn ngữ chỉ có ở Việt Nam. Hehe”
Phải nói đến thế thì em ấy mới hiểu, và mình cũng động viên thêm, “Em cứ yên tâm, cái bác mà hay nói từ này nhất trên TV kỳ tới bác ấy không còn được chỉ đạo nữa đâu mà quyết liệt, cho nên em cứ yên tâm là lần sau em không gặp lúng túng nữa.”
Giải thích cho bạn ấy xong, mình mới sực nhớ ra đã đến giờ đi làm, phải chạy ngay đến TransViet để tiếp tục “chỉ đạo quyết liệt” một số công việc hôm qua còn làm dở.
Thôi thì cả một tuần hoặc là “chỉ đạo quyết liệt” hoặc “bị chỉ đạo quyết liệt” rồi, cuối tuần cứ bình tĩnh mà sống vậy.
Chúc mọi người cuối tuần vui!!!!
